"Soáng Haïnh Phuùc vaø Cheát Bình An" laø töïa ñeà moät quyeån saùch cuûa ngaøi Ñaït Lai Laït Ma noùi chung veà öôùc nguyeän cuûa con ngöôøi chöù khoâng rieâng gì cuûa Phaät töû. Ai trong chuùng ta cuõng mong muoán soáng haïnh phuùc vaø khi heát duyeân vôùi cuoäc ñôøi seõ ra ñi trong söï eâm ñeàm thoaûi maùi hay cheát bình an. Neáu chuùng ta coøn treû thì cuõng mong muoán cha meï mình soáng haïnh phuùc vaø khi ra ñi thì maát moät caùch an laønh.
Chuùng ta thöôøng nghe ngöôøi khaùc keå veà nhöõng giaác moäng ngöôøi thaân cuûa keû vöøa qua ñôøi baùo cho hoï bieát laø hoï vui veû hay khoå ñau sau khi hoï cheát. Nhöng ñoù chæ laø nhöõng giaác moäng, nhieàu ngöôøi khoâng bieát coù phaûi vì do nhôù thöông thaân nhaân vöøa maát maø hoï thaáy nhöõng hình aûnh kia hay khoâng?
Maáy ngaøn naêm qua, chæ coù toân giaùo noùi veà theá giôùi sau khi ngöôøi ta qua ñôøi vaø thöôøng thì ñaët treân cô sôû cuûa nieàm tin. Vaø khi noùi ñeán nieàm tin veà theá giôùi beân kia thì nhieàu luùc chöùa ñöïng nieàm hy voïng hay nhöõng sôï haõi bò tröøng phaït. Cho maõi ñeán thôøi ñaïi chuùng ta ñang soáng môùi coù nhöõng cuoäc nghieân cöùu khoa hoïc ñeå tìm hieåu veà ñieàu gì xaûy ra khi ngöôøi ta cheát.
Baùc só Raymond Moody ñaõ coá gaéng tìm hieåu veà vaán ñeà naøy vaø trình baøy raát cuï theå trong taùc phaåm Ñôøi Soáng Sau Ñôøi Soáng, Life After Life. OÂng ta nghieân cöùu veà tröôøng hôïp haøng traêm ngöôøi cheát ñi roài soáng laïi. Dó nhieân neáu ñaõ thaät söï cheát thì khoâng soáng laïi. Thaân theå cuûa "nhöõng ngöôøi ñaõ cheát" naøy traûi qua moät thôøi gian ngaén nguûi maø moïi daáu hieäu cuûa ñôøi soáng khoâng coøn: tim ngöng ñaäp, phoåi ngöøng thôû, caùc laøn soùng naõo khoâng coøn vaø baùc só ñaõ xaùc nhaän hoï ñaõ cheát. Tuy nhieân, vì moät lyù do gì ñoù hoï hoài sinh. Nhö vaäy hoï ñaõ coù kinh nghieäm thaät söï veà caùi cheát vaø soáng laïi ñeå keå cho chuùng ta nghe nhöõng gì hoï thaät söï thaáy vaø caûm nhaän khi ñôøi soáng hoï chaám döùt, duø trong moät thôøi gian khoâng laâu. Baùc só Moody goïi ñoù laø nhöõng kinh nghieäm caän töû (near death experiences).
Cuõng trong chieàu höôùng nghieân cöùu ñoù coù baùc só Ritchie ñaõ keå laïi roõ raøng veà nhöõng gì mình nghe, thaáy vaø caûm xuùc sau khi cheát ñi trong taùc phaåm "Trôû veà Töø Ngaøy Mai " (Return From Tomorrow).
Ritchie ñöôïc baùc só khaùm nghieäm xaùc nhaän ñaõ cheát vì tim anh ngöng ñaäp, phoåi heát thôû trong moät thôøi gian daøi, nhieät ñoä cô theå khoâng coøn, aùp xuaát nôi maïch maùu khoâng coù vaø con ngöôi anh ta môû lôùn ra. Toùm laïi, ñoù laø nhöõng daáu hieäu cho bieát ngöôøi ñoù ñaõ cheát. Ngay trong luùc ñoù, anh Ritchie ra sao? Anh coù thaáy, nghe, bieát nhöõng gì xaûy ra khoâng? Chuùng ta haõy nghe laïi caâu chuyeän veà thôøi gian khi anh chaám döùt söï soáng, sau ñoù hoài sinh vaø keå laïi nhö sau.
Ritchie bò beänh phoåi naëng, nhieät ñoä cô theå leân quaù cao nhöng anh vaãn muoán ñi chuyeán xe löûa choùt vaøo ngaøy 20 thaùng 12 naêm 1943 ñeán thaønh phoá Richmond, thuû phuû tieåu bang Virginia taïi mieàn ñoâng baùc Hoa Kyø ñeå döï kyø thi tuyeån nhaân vieân chuyeân moân thuoäc ngaønh y teá cho quaân ñoäi Myõ trong traän theá chieán thöù hai. Khoâng may, anh bò beänh naëng, baùc só khoâng cöùu ñöôïc, sau khi khaùm nghieäm hoï noùi anh ñaõ cheát.
Khi baùc só xaùc nhaän anh ñaõ cheát thì anh Ritchie laïi khoâng thaáy mình cheát! Anh ta thaáy mình ngoài daäy treân giöôøng vaø mong muoán ñi ra nhaø ga xe löûa ñeå ñeán Richmond cho kòp kyø thi. Anh voäi nhaûy xuoáng giuôøng vaø tìm aùo quaàn ñeå maëc vaøo. Boãng nhieân anh ta teâ cöùng söõng sôø khi thaáy coù ngöôøi naøo ñang naèm treân chieác giöôøng anh môùi nhaûy xuoáng. Nhöng roài anh ta phaûi ñi tìm quaàn aùo gaáp ñeå ra nhaø ga xe löûa cho kòp.
Anh Ritchie chaïy ra haønh lang vaø thaáy coù moät ngöôøi y taù ñi veà phía mình. Anh ta hoûi nhöng ngöôøi naøy khoâng traû lôøi, tieáp tuïc ñi tôùi phía Ritchie vaø saép ñuïng vaøo anh. Ritchie la leân:
"Coi chöøng ñuïng!" nhöng ngöôøi y taù vaãn tieáp tuïc böôùc ñeán laøm anh ta phaûi nhaûy traùnh qua moät beân. Ritchie thaáy sao laï luøng quaù nhöng khoâng coù thì giôø ñeå tìm hieåu chuyeän naøy vì anh vaãn noân noùng ñi Richmond sôùm cho kòp kyø thi. Vaøo luùc ñoù, anh thaáy mình bay boång ra khoûi nhaø thöông, baêng qua nhöõng vuøng ñen toái, baêng qua nhöõng vuøng sa maïc giaù buoát vôùi toác ñoä raát mau gaáp traêm laàn toác ñoä xe löûa.
Anh tieáp tuïc bay mau qua sa maïc, qua nhöõng khu röøng tuyeát phuû vaø caùc laøng maïc. Roài anh bay chaäm laïi vaø haï xuoáng treân moät ñöôøng phoá gaàn moät cöûa tieäm baùn caø pheâ. Anh tieán ñeán moät ngöôøi ñaøn oâng trung nieân vaø hoûi: "Xin oâng vui loøng cho bieát ñaây laø thaønh phoá gì?". Ngöôøi kia khoâng traû lôøi. Anh ta phaûi heùt to caâu hoûi vôùi gioïng naên næ khaån tröông nhöng ngöôøi aáy vaãn im laëng. Anh bieát ngöôøi naøy khoâng nghe ñöôïc caâu hoûi cuûa mình.
Anh ta beøn naém vai ngöôøi naøy nhöng anh chæ chuïp vaøo caùi boùng, khoâng theå naém ñöôïc. Ritchie thaáy quaù nhieàu ñieàu laï luøng xaåy ra töø khi mình rôøi khoûi nhaø thöông. Anh bay veà laïi nhaø thöông ôû Texas. Anh thaáy roõ mình ñang naèm cheát treân giöôøng vaø töï hoûi taïi sao mình ñaõ cheát maø laïi coøn tænh taùo nhö vaày. Boãng nhieân caên phoøng traøn ñaày aùnh saùng choùi loïi cuûa moät vò maø anh goïi laø Ngöôøi AÙnh Saùng Sieâu Vieät, toûa ñaày aùnh saùng choùi loïi nhöng laï luøng thay aùnh saùng ñoù laïi thaät eâm dòu vaø traøn ñaày tình thöông. Goïi laø Ngöôøi AÙnh Saùng nhöng ñaây chæ laø moät vuøng aùnh saùng lôùn lao chöù khoâng coù hình daùng con ngöôøi vôùi maët muõi, tay chaân.
Roài moät maøn aûnh ba chieàu xuaát hieän, nhö phim noåi chuùng ta thaáy ôû raïp chieáu boùng nhöng roäng lôùn vaø soáng ñoäng. Treân maøn aûnh noåi ñoù anh thaáy dieãn laïi raát mau cuoäc ñôøi cuûa anh vôùi ñaày ñuû moïi chi tieát. Sau ñoù, Sieâu Nhaân AÙnh Saùng ñöa anh ñeán moät thaønh phoá nhö moïi thaønh phoá khaùc taïi Hoa Kyø. Nôi thaønh phoá naøy, anh thaáy nhöõng ngöôøi coøn soáng baèng xöông baèng thòt vaø nhöõng ngöôøi ñaõ cheát khoâng coøn theå xaùc maø chæ coù nhöõng boùng daùng ñang ñi ñaày ngoaøi ñöôøng phoá.
Nhöõng boùng daùng coù hình ngöôøi ñoù laø linh hoàn ngöôøi cheát ñang coá gaéng moïi caùch ñeå noùi chuyeän vôùi nhöõng ngöôøi soáng, nhöng nhöõng ngöôøi coøn soáng khoâng hay bieát gì caû. Nhöõng hình boùng naøy, ngöôøi thì naøi næ xin bia uoáng, keû khaùc thì xin thuoác laù ñeå huùt. Laïi coù caû nhöõng ngöôøi tieáp tuïc laøm nhöõng coâng vieäc nhö khi mình ñang coøn soáng, coù ngöôøi cöù chaïy theo con caùi cuûa mình maø la maéng nhö tröôùc ñaây duø con caùi cuûa hoï khoâng nghe thaáy gì! Ritchie cho ñaây laø choán ñòa nguïc, nôi maø nhöõng ngöôøi ñaõ cheát vaãn tieáp tuïc theøm khaùt nhöõng thöù maø hoï khoâng bao giôø thoûa maõn ñöôïc.
Boãng Ritchie thaáy mình vaø ngöôøi aùnh saùng bay vaøo moät vuøng roäng lôùn bao la, nôi ñoù moïi ngöôøi vaø moïi vaät ñeàu laø aùnh saùng maø anh goïi laø choán thieân ñaøng. Nôi choán naøy Ngöôøi AÙnh Saùng vaø moïi ngöôøi chung quanh keát hôïp vôùi nhau qua tình thöông yeâu roäng lôùn vaø bieåu hieän thaønh ñôøi soáng cuûa hoï.
Moät thoaùng sau, Ritchie laïi bay veà nôi nhaø thöông, thaáy thaân theå mình ñöôïc phuû taám vaûi traéng. Ngöôøi AÙnh Saùng giaûi thích laø Ritchie phaûi trôû vaøo thaân theå cuûa mình. Anh naên næ vôùi Ngöôøi AÙnh Saùng xin ñöôïc ôû laïi, nhöng anh thaáy trí oùc cuûa mình môø ñi. Roài anh coù caûm giaùc noùng ôû ngöïc vaø thaáy ñau. Anh muoán cöû ñoäng caùnh tay nhöng chæ coù baøn tay anh nhuùc nhích.
Ñöùa beù trai canh nhaø thöông thaáy vaäy beøn chaïy ñi goïi baùc só, ngöôøi ñaõ xaùc nhaän Ritchie ñaõ cheát möôøi phuùt tröôùc ñaây. Baùc só Francy khaùm nghieäm laïi vaø laïi xaùc nhaän Ritchie ñaõ cheát. Nhöng em beù trai ñoù khoâng ñoàng yù vaø naên næ xin baùc só chích cho Ritchie moät muõi thuoác andrenaline vaøo ngay nôi baép thòt tim. Baùc só ñoàng yù vaø laøm ñieàu ñoù. Ritchie soáng trôø laïi, ñi hoïc ngaønh y khoa sau ñoù trôû thaønh baùc só veà ngaønh phaân taâm hoïc. OÂng laø moät baùc só coù loøng thöông ngöôøi, raát töû teá, deã daøng caûm thoâng vaø thöông yeâu cuoäc ñôøi.
Sau khi nhieàu cuoán saùch noùi veà ñôøi soáng sau khi cheát xuaát hieän thì caøng coù nhieàu ngöôøi cheát ñi roài soáng laïi noùi veà nhöõng kinh nghieäm cuûa hoï trong "Coõi Cheát". Vieän nghieân cöùu Gallup, moät cô quan nghieân cöùu noåi tieáng taïi Myõ, thaáy coù nhieàu ngöôøi quan taâm ñeán vaán ñeà naøy neân cuõng tham döï vaø cho bieát coù ñoä 8 trieäu ngöôøi taïi Hoa Kyø coù nhöõng kinh nghieäm nhö treân sau khi hoï cheát ñi vaø soáng laïi. Nhöõng ngöôøi naøy coù nhieàu yù kieán khaùc nhau maø vieän Gallup ñaõ ñuùc keát laïi nhö sau:
Caùc toân giaùo thöôøng noùi veà thieân ñaøng vaø ñòa nguïc, choán con ngöôøi seõ ñeán sau khi cheát tuøy theo nhöõng vieäc hoï laøm thieän hay aùc khi coøn soáng.
Phaät giaùo chuù troïng raát nhieàu veà söï thöïc haønh ñeå coù nieàm an vui vaø phaùt trieån trong ñôøi soáng haøng ngaøy. Tuy nhieân, Phaät giaùo cuõng noùi roõ raøng veà nhöõng gì xaûy ra sau khi cheát vaø nhieàu khi coøn noùi raát chi tieát. Chuùng ta thöû tìm hieåu nhöõng ñieàu ñaïo Phaät noùi vaø nhöõng khaùm phaù môùi meû cuûa caùc nhaø khoa hoïc ngaøy nay veà nhöõng gì xaûy ra sau khi cheát ra sao.
Trong phaùp moân Nieäm Phaät hay Tònh Ñoä Toâng thì Phaät A Di Ñaø coù teân laø Voâ Löôïng Quang Phaät vaø Voâ Löôïng Thoï Phaät. Voâ Löôïng Quang Phaät laø baäc giaùc ngoä coù aùnh saùng röïc rôõ kyø dieäu chieáu saùng ra muoân phöông. AÙnh saùng ñoù traøn ñaày tình thöông yeâu bao la toûa ñeán moïi nôi trong vuõ truï. Voâ Löôïng Thoï Phaät laø baäc giaùc ngoä coù ñôøi soáng voâ cuøng voâ taän, khoâng bò giôùi haïn trong thôøi gian. Theá giôùi cuûa ñöùc Phaät A Di Ñaø traøn ngaäp aùnh saùng, ñeïp ñeõ voâ cuøng, an vui kyø dieäu vaø trong saïch.
Voâ Löôïng Quang vaø Voâ Löôïng Thoï cuõng noùi veà tính caùch sieâu vöôït khoâng gian vaø thôøi gian. Khoâng phaûi nhö caùi thaáy haïn cheá cuûa chuùng ta veà thôøi gian ngaén phaûi naèm trong thôøi gian daøi, khoâng gian nhoû phaûi naèm trong khoâng gian lôùn. Trong moät saùt na, ngaén hôn moät caùi chôùp maét, thôøi gian coù theå thaønh voâ cuøng vaø trong moät haït buïi, khoâng gian coù theå thaønh voâ taän. Ñoù goïi laø saùt na vónh cöûu hay thieân thu vónh cöûu ôû choán naøy vaø nôi ñaây. Ñoù laø khoâng gian vaø thôøi gian cuûa taâm.
Trong cuoán Töû Thö Taây Taïng, chuùng ta thaáy coù moâ taû traïng thaùi goïi laø Thaân Trung AÁm. Noùi moät caùch giaûn dò ñoù laø caùi "thaân" trong moät thôøi gian ngaén nguûi cuûa ngöôøi vöøa môùi cheát vaø tröôùc khi coù ñôøi soáng môùi. Tuy goïi laø thaân nhöng khoâng coù theå chaát, chæ laø moät thöïc theå coù thaáy nghe, bieát vui buoàn maø thöôøng ngöôøi ta duøng chöõ linh hoàn ngöôøi cheát.
Trong ñaïo Phaät khoâng coù linh hoàn, vì linh hoàn laø chöõ duøng ñeå noùi moät caùi hoàn xuaát ra khoûi xaùc sau khi cheát vaø caùi hoàn naøy khoâng thay ñoåi. Thaân Trung AÁm Chæ laø moät traïng thaùi taïm thôøi "coù maët" sau khi cheát vaø seõ thay ñoåi raát nhanh choùng trong voøng 49 ngaøy.
Trong thôøi gian naøy, Thaân Trung AÁm coù theå thaáy raát nhieàu caùc loaïi aùnh saùng, maøu saéc vaø hình aûnh, cuøng nghe raát nhieàu aâm thanh khaùc nhau. Nhöõng thöù ñoù xuaát hieän tuøy theo nghieäp löïc hay söùc maïnh cuûa caùc haønh vi thieän aùc hoï ñaõ laøm khi coøn soáng, laøm cho hoï vui söôùng hay khieáp haõi. Moät caùch toång quaùt, hoï thaáy hình aûnh caùc vò Phaät hieän ra trong aùnh saùng choùi loïi. Neáu hoï laø ngöôøi hieàn laønh, coù tu taäp thì hoï thaáy vui söôùng vaø nöông theo aùnh saùng ñoù veà coõi Phaät. Neáu hoï laø nhöõng ngöôøi hung döõ hay coøn nhieàu ham muoán laïi khoâng bieát gì veà ñaïo, khi thaáy aùnh saùng choùi loïi cuûa chö Phaät hoï raát khieáp sôï vaø traùnh xa. Nhöõng luoàng aùnh saùng khaùc seõ xuaát hieän vôùi söï thu huùt laï luøng. Nhöõng luoàng aùnh saùng naøy traùi laïi dòu hôn, nhöng laïi coù söùc thu huùt hoï maõnh lieät tuøy theo nghieäp löïc cuûa hoï. Vaø vì hoï ham muoán ñeán vôùi caùc luoàng aùnh saùng naøy töông öng vôùi nhöõng nghieäp löïc noùi ñoù, neân hoï theo caùc luoàng aùnh saùng dòu nhöng haáp daãn ñoù veà caùc choán ñòa nguïc, quyû ñoùi, suùc sanh, ngöôøi, thaàn vaø trôøi (luïc ñaïo). Trong Phaät giaùo, coõi trôøi cuõng laø choán vui söôùng nhöng cuõng taïm bôï vì heát duyeân laïi seõ vaøo caùc coõi thaáp hôn.
Tuøy theo nghieäp löïc cuûa nhöõng vieäc laøm cuûa moãi ngöôøi khi hoï coøn soáng, hoï seõ sinh veà moät coõi trong ñoù coù coõi ñöùc Phaät A Di Ñaø. Tuy nhieân, khoâng phaûi ai cuõng vaõng sanh ngay vì trong voøng 49 ngaøy sau khi cheát, coù nhöõng Thaân Trung AÁm vaãn chöa taùi sanh. Vaø cöù baûy ngaøy thì "möùc ñoä taâm linh" Thaân Trung AÁn tieán leân hay luøi xuoáng. Do ñoù, caùc chuøa Tònh Ñoä thöôøng tuïng kinh caàu sieâu vaø cuùng thöïc phaåm cho Thaân Trung AÁm goïi laø Höông Linh baûy laàn goïi laø baûy thaát ñeå taïo duyeân laønh cho hoï tieán leân, ñöøng lui suït trôû laïi trong theá giôùi meâ môø vaø nhaéc nhôû Höông Linh buoâng xaû moïi thöù dính maéc ñeå taâm ñöôïc nheï nhaøng maø sinh veà coõi Phaät: "Toác xaû meâ ñoà, sieâu sanh Tònh Ñoä".
Ñaïo Phaät khuyeán khích ngöôøi tín ñoà tu taäp, soáng ñôøi giaùc ngoä vaø laøm nhöõng coâng vieäc laønh toát goïi laø coâng ñöùc ñeå coù ñôøi soáng an vui. Laøm ñieàu treân laø hoï taïo ra thieän nghieäp. Khi hoï qua ñôøi, thieän nghieäp naøy coù söùc maïnh hay nghieäp löïc ñöa hoï veà coõi Phaät. Tuy nhieân, ñaïo Phaät cuõng nhaán maïnh ñeán caän töû nghieäp, vieäc laøm cuoái cuøng tröôùc khi cheát cuõng raát quan troïng. Neáu tröôùc khi cheát hoï coù duyeân laønh nghe ñöôïc lôøi Phaät daïy, nieäm danh hieäu ñöùc Phaät cuøng caùc vò Boà Taùt, thöïc haønh söï buoâng xaû nhöõng dính maéc sai laàm thì hoï cuõng coù cô hoäi sanh veà coõi Phaät. Do ñoù maø Phaät A Di Ñaø phaùt lôøi nguyeän lôùn seõ cöùu ñoä baát cöù ngöôøi naøo tröôùc khi qua ñôøi thaønh taâm nieäm möôøi laàn "Nam Moâ A Di Ñaø Phaät".
Do loøng tin maïnh meõ vaøo caùc ñieàu treân, nhieàu cuï giaø ñaõ lo saép xeáp vieäc tuïng kinh cho mình sau khi mình qua ñôøi. Caùc cuï daën con chaùu phaûi ñeán chuøa naøo, môøi thaày naøo, baø con tham döï goàm nhöõng ai trong buoåi leã caàu sieâu cho mình. Coù ñieàu ñaëc bieät nhieàu oâng hay baø cuï bieát roõ raøng ngaøy giôø mình seõ qua ñôøi vaø lo saép xeáp moïi vieäc tröôùc moät caùch vui veû vaø chu ñaùo nhö mình saép ñi du lòch phöông xa. Nhöõng vò ñoù thöôøng laø nhöõng ngöôøi tu haønh sieâng naêng, hay giuùp ñôõ ngöôøi, thích laøm vieäc thieän vaø taùnh tình vui veû vôùi moïi ngöôøi.
Trong ñaïo Phaät coù raát nhieàu saùch vôû ghi laïi ñôøi soáng ñaïo haïnh cuûa caùc vò toå, caùc vò thieàn sö hay caùc vò taêng cho bieát ngaøy giôø mình saép qua ñôøi. Hoï goïi caùc hoïc troø laïi, nhaéc nhôû phaûi tinh taán tu haønh, laøm moät baøi thô veà ñaïo (keä) hay noùi vaøi lôøi töø giaû roài an nhieân qua ñôøi. Veà phía caùc vò xuaát gia thì coù haøng ngaøn caâu chuyeän ñöôïc ghi laïi trong caùc truyeän veà caùc vò cao taêng ôû Vieät nam, Trung Hoa, Nhaät Baûn, Haøn Quoác. Veà caùc vò taïi gia cuõng coù ghi laïi raát nhieàu tröôøng hôïp ngöôøi saép qua ñôøi daën doø con chaùu roài ra ñi bình an. Nhöõng caâu chuyeän treân khoâng ñöôïc ghi theo heä thoáng maïch laïc nhö trong caùc truyeän veà caùc vò cao taêng hay trong lòch söû nhö ñoái vôùi caùc oâng vua. Chaúng haïn tröôøng hôïp naêm oâng vua nhaø Traàn, keå töø ñôøi Traàn Thaùi Toâng, cuõng ñeàu ra ñi bình an nhö vaäy.
Tuy nhieân, nôi ñaây chuùng ta khoâng noùi ñeán nhöõng vò taêng ni hay nhöõng vua quan, chuùng ta chæ noùi ñeán tröôøng hôïp cuûa nhöõng ngöôøi bình thöôøng chuùng ta thöôøng gaëp gôõ hay trong soá nhöõng ngöôøi baø con quen bieát haøng ngaøy. Coù raát nhieàu caâu chuyeän thaät söï xaûy ra, nôi ñaây chæ xin ghi laïi vaøi chuyeän gaàn guûi nhaát lieân heä ñeán nhöõng ngöôøi chuùng ta gaëp gôõ.
Taïi thaønh phoá Alhambra, Los Angeles coù moät baø cuï Phaät töû teân laø Nguyeãn thò Hai, phaùp danh Dieäu An (cuï Dieäu An ôû thaønh phoá Alhambra khaùc vôùi cuï Dieäu An ôû thaønh phoá Houston trong caâu chuyeän tröôùc ñaây). Cuï coù moät coâ con gaùi teân laø Thieäu Thò Bích Ngoïc vaø chaùu ngoaïi laø Charlene Yee raát möïc hieáu haïnh ñoái vôùi cuï. Khi coøn ôû Vieät Nam vaø luùc sang Hoa Kyø, cuï Dieäu An tu haønh tinh taán, tuïng kinh, nieäm Phaät haèng ngaøy, nhaát laø thöôøng phaùt taâm boá thí doõng maõnh. Moãi laàn cuï nghe ñaøi phaùt thanh hay baùo chí keâu goïi giuùp ñôõ nhöõng ngöôøi ngheøo khoù hay thieân tai, luõ luït laø cuï gôûi heát soá tieàn cuï coù trong thaùng vôùi taám loøng xoùt thöông voâ haïn.
Vaøo muøa ñoâng naêm Taân Tî, thaùng möôøi moät, naêm 2001, moät hoâm cuï noùi vôùi coâ Bích Ngoïc: "Meï coù ôû laïi theâm vôùi con vaøi naêm nöõa cuõng vaäy thoâi, baây giôø ñeán luùc meï phaûi ñi." Sau ñoù, baø cuï goùi nhöõng moùn quaø vaø baûo coâ Bích Ngoïc ñem taëng cho baø con vaø noùi laø naêm nay baø khoâng ôû laïi aên Teát ñöôïc. Nhöõng ngöôøi baø con töôûng baø cuï saép veà Vieät Nam aên Teát.
Baø daën coâ Bích Ngoïc sau khi baø qua ñôøi haõy leân khu Phöôùc Loäc Thoï, thaønh phoá Wesminster hoûi tìm Hoøa Thöôïng Thích Ñaïo Quang chuøa Quan AÂm vaø thænh Ngaøi giuùp tang leã cho meï vaø khi hoûa taùng thænh Ngaøi baám nuùt nôi loø thieâu. Coù ñieàu ñaëc bieät laø khi coøn soáng, baø cuï chöa bao giôø gaëp Hoøa Thöôïng Ñaïo Quang, vaø thaønh phoá Alhambra cuõng xa thaønh phoá Wesminster.
Baø cuõng daën doø kyõ löôõng vôùi coâ con gaùi laø khi baø qua ñôøi thì tang leã phaûi ñöôïc cöû haønh goïn gheõ: leã Nhaäp Quan vaø leã Hoûa Taùng hoaøn taát cuøng moät ngaøy. Baø cuõng daën doø coâ Bích Ngoïc cung thænh chö taêng cuøng baø con thaân höõu tham döï leã caàu sieâu ra nhaø haøng duøng buoåi côm chay, sau ñoù trôû laïi nhaø quaøn laøm leã vaø ñöa baø (luùc ñoù ñaõ qua ñôøi) vaøo nhaø hoûa taùng.
Coù ñieàu raát ñaëc bieät laø tröôùc khi qua ñôøi, cuï goïi ñieän thoaïi ñeán nhaø haøng chay ñaët tröôùc böõa côm chay ñeå môøi chö Taêng vaø caùc baø con thaân höõu thoï trai vaøo buoåi tröa ngaøy hoâm ñoù. Sau ñoù, cuï thanh thaûn ra ñi.
Hoøa Thöôïng Ñaïo Quang xem ngaøy giôø tang leã cho cuï vaø saép xeáp theo yù cuï mong muoán laø noäi trong buoåi saùng laøm leã Hoûa Taùng tröôùc 11 giôø saùng laø giôø toát cho cuï, roài veà chuøa laøm leã An Linh (röôùc hình hay baøi vò ngöôøi quaù coá veà chuøa). Theo ñuùng chöông trình naøy thì lôøi daën cuûa cuï môøi quyù vò ra nhaø haøng duøng böõa côm chay luùc tröa roài trôû vaøo laøm leã tieáp khoâng thöïc hieän ñöôïc. Tuy nhieân, nhaø quaøn laïi baùo cho bieát laø buoåi saùng ñoù vaøo luùc 11 giôø nôiø hoûa thieâu (loø thieâu) khoâng coù choã troáng, phaûi ñeán 3 giôø chieàu hoâm ñoù môùi coù theå thieâu ñöôïc. Do ñoù, ñuùng theo nhö söï saép ñaët tröôùc cuûa cuï Dieäu An khi coøn soáng, chö Taêng vaø quyeán thuoäc cuøng thaân höõu ra nhaø haøng thoï trai roài môùi trôû laïi nhaø quaøn laøm leã.
Nhöõng ñieàu noùi treân ñoái vôùi chuùng ta thaät laø ñaëc bieät vaø laï luøng maø ngöôøi Phaät töû thöôøng noùi thaät laø vi dieäu. Cuï qua ñôøi raát laø bình an, höôûng thoï 77 tuoåi, moïi chuyeän cuï saép xeáp tröôùc khi giaõ töø theá giôùi naøy xaûy ra ñuùng nhö yù nguyeän vaø raát toát ñeïp.
Coù moät baø cuï khaùc teân laø Traàn Thò Nghieãn, phaùp danh Dieäu Chính, maát vaøo naêm 2002, tuoåi thoï laø 90 tuoåi. Boán thaùng tröôùc khi cuï qua ñôøi, cuï gaëp Hoøa Thöôïng Ñaïo Quang vaø thöa: "Khi naøo con maát thì xin Thaày lo tang leã giuøm con.". Hoøa Thöôïng nghe vaäy, cöôøi vaø noùi cho vui: " Baø cuï chöa ñi ñaâu. Thaày thoï kyù baø cuï soáng ñeán 120 tuoåi."
Maáy thaùng sau, ba ngaøy tröôùc khi maát, cuï Dieäu Chính goïi caùc con laïi vaø daën: "Khi maù maát thì caùc con thænh Hoøa Thöôïng Ñaïo Quang tuïng kinh cho maù. Maù caàu nguyeän sao cho ‘soáng thì ñöôïc khoûe maïnh, luùc cheát thì ñi trong tích taéc thoâi.’ ".
Con caùi thaáy meï mình vaãn coøn khoûe maïnh, khoâng coù trieäu chöùng ñau yeáu gì caû neân noùi: "Môï ñöøng noùi gôû, khoâng toát!". Nhöng cuï vaãn baûo: "Tao noùi ñeå cho tuïi baây bieát tröôùc maø lo coâng vieäc."
Moãi ngaøy cuï Dieäu Chính thöôøng daäy sôùm, ñaùnh raêng, röûa maët sau ñoù ñeán baøn thôø daâng höông, leã Phaät, tuïng kinh vaø nieäm Phaät. Nhöng hoâm cuï maát thì coù ñieàu khaùc laï maø anh Höng, con trai cuûa cuï, ñaõ keå laïi nhö sau:
"Ngaøy hoâm ñoù, môï con taém röûa saïch seõ roài môùi ñi tuïng kinh. Tuïng kinh xong, baø cuøng ra aên saùng vôùi con chaùu roài môùi voâ phoøng rieâng. Ngöôøi con daâu ñem söõa Ensure vaøo theo ñeå baø cuï uoáng buoåi saùng vaø ñöùa chaùu noäi ñöùng beân cuï. Baø cuï noùi vôùi chaùu: ‘Con ñi laáy cho baø noäi tôø giaáy.’ AÙnh, chaùu noäi cuûa baø, ñi ra vaø vaøi phuùt sau ñem tôø giaáy vaøo nhö yù cuï muoán thì thaáy baø naèm yeân treân giöôøng. AÙnh goïi ‘Baø Noäi’ maø baø vaãn naèm yeân beøn traùch yeâu raèng: ‘Baø noäi sao nguû leï quaù vaäy’. Nhöng goïi ñoâi ba laàn maø vaãn khoâng thaáy baø traû lôøi, lieàn goïi coâ chuù vaøo thì bieát laø baø ñaõ maát."
Baø Dieäu Chính ra ñi raát bình an, thoaûi maùi, töï taïi, treân maët cuï coøn phaûng phaát nuï cöôøi. Con chaùu cuï thænh Hoøa Thöôïng Ñaïo Quang ñeán nhaø thaêm thì thaáy maët baø cuï vaãn coøn töôi taén. Coù moät ñieàu ñaëc bieät xaûy ra laø khi coâ con gaùi cuûa cuï laø chò Quyønh muoán tìm cuoán baêng tuïng kinh ñeå boû vaøo maùy phaùt aâm cho trong nhaø ñöôïc aám aùp vaøo luùc naøy. Khi chò boû baêng vaøo maùy thì thay vì nghe lôøi tuïng kinh cuûa quyù thaày thì laïi laø lôøi caàu nguyeän vaø tieáng nieäm Phaät cuûa baø cuï ñaõ thu, maø tröôùc ñoù caû nhaø khoâng ai hay bieát.
Khi nghe lôøi meï nguyeän caàu phaùt ra töø maùy phaùt aâm, caùc con chaùu trong nhaø raát caûm xuùc nhö baø cuï ñaõ saép xeáp tröôùc moïi vieäc ñeå con chaùu nghe ñöôïc lôøi caàu nguyeän cuûa mình khi cuï môùi lìa ñôøi.
Coù haøng ngaøn nhöõng caâu chuyeän nhö treân taïi Vieät Nam vaø Hoa Kyø. Soáng Haïnh Phuùc, Cheát Bình An khoâng phaûi chæ laø moät giaác mô, moät öôùc mong, maø laø ñieàu thöïc haønh haøng ngaøy cuûa nhieàu ngöôøi tu theo ñaïo Phaät.
Nhöõng vò lôùn tuoåi muoán ñi theo con ñöôøng thanh thaûn noùi treân khi coøn soáng cuõng nhö luùc saép lìa ñôøi haøng ngaøy sieâng naêng tuïng kinh, nieäm Phaät, ngoài thieàn vaø thöïc haønh vieäc boá thí laø ñieàu toát nhaát. Caùc cuï thöôøng coù nhieàu thì giôø thì neân thöïc haønh nhö sau:
Sau ñoù aên saùng. Buoåi toái tröôùc khi ñi nguû cuõng thöïc haønh nhö treân. Thænh thoaûng caàu nguyeän vôùi ñöùc Phaät A Di Ñaø: "Khi coøn soáng gia hoä con ñöôïc an vui khoûe maïnh. Heát duyeân vôùi cuoäc ñôøi con nguyeän veà ngay nôi xöù Phaät. Xin ñöùc Phaät töø bi ñoùn con ngay."
Muoán ñöôïc nhö vaäy thì phaûi vui veû vôùi con chaùu, hoan hyû vôùi moïi ngöôøi, buoâng xaû khoâng chaáp loãi laàm ngöôøi khaùc, thöông ngöôøi ngheøo khoù, laøm vieäc boá thí vaø goùp phaàn xaây döïng ñaïo phaùp. Ngoaøi ra, caùc cuï boû daàn nhöõng ñieàu lo nghó khoâng caàn thieát, traùnh noùi chuyeän thò phi, coù taâm döùt khoaùt tu haønh, taâm roäng löôïng, tha thöù, bao dung, töø, bi, hyû, xaû vôùi moïi ngöôøi. Soáng vôùi taâm nhö vaäy thì ñang ôû nôi Tònh Ñoä, luùc qua ñôøi cuõng veà nôi Tònh Ñoä.