Chöông 3
CAÙI TOÂI HAY NGAÕ VOÁN ROÃNG LAËNG

Tuaàn baùo Newsweek vaøo ngaøy 7 thaùng naêm, naêm 2001 coù keå laïi caâu chuyeän cuûa baùc só James Austin veà moät söï tan bieán cuûa caùi ngaõ. Vaøo moät buoåi saùng chuû nhaät vaøo thaùng ba caùch ñaây 19 naêm, trong khi chôø ñôïi chuyeán xe löûa, oâng ta nhìn veà phía doøng soâng Thames. Moïi thöù ñeàu bình thöôøng: Baàu trôiø xanh xaùm beân treân, vaøi cao oác cuõ kyû phía döôùi. Boãng nhieân oâng ta coù moät caûm giaùc kyø dieäu: söï khaùc bieät giöõa oâng vaø caùc söï vaät chung quanh tan bieán ñi. OÂng ta nhìn thaáy moãi vaät moät caùch roõ raøng, chaân thaät. Caùi toâi hay ngaõ cuõng khoâng coøn coù maët. Thieân thu vónh cöõu hieån hieän vaø nhöõng thöù ham muoán, sôï haõi cuøng nhöõng yù töôûng veà caùi toâi cuõng tan bieán vaø luùc ñoù.

1. Moïi Thöù Ñeàu Do Duyeân Hôïp

Ñöùc Phaät nhaéc nhôû caùc hieän töôïng coù hình daùng, maøu saéc hay nhöõng thöù caûm nhaän ñöôïc qua giaùc quan laø do duyeân hôïp maø thaønh. Moät caùi nhaø thì do keøo, coät, maùi, neàn, goã, xi maêng, saét vaø nhöõng vieäc laøm cuûa ngöôøi thôï maø keát hôïp thaønh. Neáu caùc yeáu toá ñoù maø thuaän duyeân thì ngoâi nhaø ñöôïc xaây leân. Moät thôøi gian sau yeáu toá thuaän duyeân khoâng coøn, nghóa laø nghòch duyeân, ngoâi nhaø bò hö haïi daàn, cho ñeán khi caùc thöù taùch lìa, thì caùi goïi laø ngoâi nhaø khoâng coøn nöõa. Do ñoù, ngoâi nhaø chæ laø moät söï keát hôïp bôûi nhieàu thöù khaùc nhau, khoâng phaûi töï noù coù vaø thay ñoåi khoâng cuøng. Ñoù laø taùnh voâ ngaõ hay taùnh khoâng cuûa caùc hieän töôïng.

Khi noùi nhö treân laø chuùng ta vaãn coá gaéng duøng ngoân ngöõ ñeå noùi veà taùnh khoâng cuûa caùc hieän töôïng. Treân thöïc teá, yù töôûng khôûi daäy, duø laø yù töôûng ñuùng nhö treân cuõng khoâng giuùp chuùng ta tröïc tieáp thaáy roõ taùnh khoâng cuûa caùc thöù quanh ta. Caùi thaáy bieát chaân thaät laø caùi thaáy bieát tröïc tieáp, roõ raøng, chaân thaät khoâng qua trung gian baát cöù thöù gì.

Ñaïo Phaät noùi ñeán söï chaáp ngaõ, ñoàng hoùa taát caû nhöõng yù töôûng, nhöõng caûm giaùc söôùng khoå laø mình, töø ñoù maø caùi toâi (ngaõ) meâ môø xuaát hieän. Ñöùc Phaät coù noùi ñeán söï thaáy bieát chaân thaät, roõ raøng, linh ñoäng veà moïi hieän töôïng beân trong vaø beân ngoaøi töø moät caùi taùnh thaáy bieát roãng laëng, roäng lôùn, chaân thaät goïi laø taùnh giaùc hay Phaät taùnh. Vaø ñeå deã hieåu hôn, ñoâi luùc coøn goïi laø Chaân Ngaõ hay caùi toâi chaân thaät, khoâng sanh khoâng dieät, roäng lôùn voâ cuøng. Ñaëc tính cuûa Chaân Ngaõ hay taùnh giaùc laø luoân luoân coù maët (Chaân Thöôøng) duø chuùng ta coù bieát ñeán hay khoâng, traøn ñaày moät nieàm an vui kyø dieäu (Chaân Laïc) vaø roãng laëng trong saïch voâ cuøng (Chaân Tònh). Taùnh giaùc hay chôn taâm, Phaät taùnh ñoù, nhö baàu trôøi bao la khoâng bao giôø bò vaån ñuïc bôûi caùc ñaùm maây, luoân luoân trong saïch duø caùc yù töôûng thöông, gheùt, thaân, thuø, toäi loãi hay cao thöôïng xuaát hieän trong taâm.

Chuùng ta coù hai con ñöôøng ñeå trôû veà vôùi chaân taâm hay Phaät taùnh ñoù. Con ñöôøng thöù nhaát laø tröïc nhaän taùnh giaùc ñang bieåu loä qua caùi thaáy nghe. Con ñöôøng naøy thaúng taép, khoâng caàn phaûi coá gaéng laøm moät caùi gì caû. Ñieàu ñoù vua Traàn Thaùi Toâng, moät thieàn gia cö só, noùi raát roõ:

"Baäc thöôïng trí thì taâm töùc laø Phaät, chaúng nhôø tu theâm. Nieäm töùc laø traàn, chaúng cho moät ñieåm. Nieäm traàn voán tònh, neân goïi nhö nhö baát ñoäng, töùc laø thaân Phaät. Thaân Phaät töùc laø thaân ta, khoâng coù hai töôùng. Töôùng töôùng khoâng hai, laëng leõ thöôøng coøn, coøn maø chaúng bieát, ñoù laø Phaät soáng."

Nhö theá, ngöôøi coù trí tueä thoâng suoát thì thaáy bieát chaân thaät khoâng caàn phaûi thöïc haønh moät phöông phaùp naøo caû. Trong taâm hoï voán khoâng coù dính maéc vaøo caùc yù töôûng hay caûm xuùc (traàn). Taát caû moïi thöù xuaát hieän trong taâm (traàn) ñeàu töï bieàu loä taùnh roãng laëng trong saïch cuûa chuùng (tònh), neân taâm cuûa hoï vöõng chaõi, thaûnh thôi, trong saùng vaø traøn ñaày moät nguoàn naêng löôïng maïnh meõ (ñònh). Baäc trí tueä hay ñaïi trí naøy luùc naøo cuõng soáng vôùi caùi thaáy bieát laëng leõ thöôøng coøn neân goïi laø Phaät soáng.

Tuy nhieân, chuùng ta töï mình bieát roõ chuùng ta khoâng theå naøo saùnh ñöôïc vôùi baäc ñaïi trí. Do ñoù, con ñöôøng thöù hai daønh cho ngöôøi bình thöôøng nhö chuùng ta, laø phaûi thöïc haønh phaùp moân tu taäp. Phaùp moân tu taäp trong Thieàn Toâng, Tònh Ñoä hay Maät Toâng hình thöùc thì khaùc nhau nhöng chung quy cuõng ñöa ñeán vieäc taïo ra söï thö giaõn, töø ñoù hai baùn caàu naõo phaùt trieån söï thoâng löu, nieàm an vui vaø söï thaáy bieát roõ raøng caøng luùc caøng phaùt trieån vì thoaùt ra söï keàm cheá cuûa baùn caàu naõo traùi. Hai baùn caàu naõo traùi vaø phaûi gia taêng lieân laïc, caûm giaùc an laïc caøng luùc caøng gia taêng. Caùc yù töôûng töø töø laéng dòu vaø maát khaû naêng loâi cuoán.

Chuùng ta ñaõ bieát chính vì söï dính maéc vaøo nhöõng thöù mình thaáy bieát maø caùi toâi meâ môø xuaát hieän. Sau ñoù caùi toâi naøy coá gaéng baûo veä cho noù neân taïo theân moät lôùp meâ môø nöõa. Söï thöïc haønh ñaïo Phaät laø thaáy roõ caùi toâi voán roãng laëng hay "khoâng" thì moïi söï khoå ñau töï noù tan bieán.

Khi traïng thaùi roãng laëng coù maët thì taùnh thaáy bieát roõ raøng, chaân thaät, beùn nhaïy, trong saùng, roäng lôùn bieåu loä troøn ñaày. Taùnh thaáy bieát chaân thaät naøy ñöôïc goïi laø Chaân Ngaõ hay taùnh giaùc: Thaáy bieát moïi thöù moät caùch chaân thaät vaø khoâng ñoàng hoùa nhöõng ñieàu thaáy, bieát, nghe, caûm ñoù laø mình hay cuûa mình cho neân vaãn coù nhöõng rung ñoäng, nhöõng caûm xuùc, maø laïi raát an vui, trong saùng, linh hoaït, töï taïi. Nhö khi nhìn moät ñoùa hoa lan traéng vôùi caùi taâm trong saùng, roäng lôùn, vaéng laëng, tænh thöùc thì trong khoâng gian roäng lôùn coù moät ñoùa hoa traéng kyø dieäu coù maët, khoâng coù chuû theå laø toâi nhìn vaø ñoùa hoa lan traéng laø ñoái töôïng bò nhìn.

Cuõng vaäy, neáu khi nghe moät tieáng haùt, luùc ñoù toaøn theå vuõ truï chæ laø tieáng haùt. Ñieàu naøy thaät ñuùng nhö lôøi ngaøi Phaùp Nhieân Thöôïng Nhaân, moät ngöôøi thöïc haønh nieäm Phaät, noùi roõ:

"Khi nieäm Phaät chæ coù
Nam moâ A Di Ñaø Phaät
Nam Moâ A Di Ñaø Phaät."

Luùc ñoù, toaøn theå vuõ truï chæ coù tieáng Nam Moâ A Di Ñaø Phaät. Khoâng coù chuû theå (toâi) nieäm Phaät, vaø ñoái töôïng nghe laø tieáng nieäm Phaät. Noùi khaùc ñi, luùc ñoù coäi nguoàn cuûa ñôøi soáng töï phaùt leân caâu nieäm Phaät.

Moät söï thaáy nghe naøo maø coù caùi toâi (ngaõ, caùi chuû theåõ) dính vaøo thì thöôøng ñöa ñeán nhöõng caûm xuùc do söï öa gheùt phaùt sinh sau ñoù maø chuùng ta goïi laø phaûn öùng trong taâm. Thöïc haønh tu taäp laø tìm veà söï bình an, neân chuùng ta tìm hieåu theâm veà caùc xuùc caûm ñöa ñeán caêng thaúng trong ñôøi soáng, cuøng caùc coá gaéng cuûa caùi toâi meâ môø töï baûo veä mình qua cô cheá töï veä. Chuùng ta tìm hieåu theâm khi caùi toâi (ngaõ) coù maët thì nhöõng haäu quaû tai haïi naøo sinh ra.

2. Caûm Xuùc

Caûm xuùc laø moät traïng thaùi gôïi leân moät caûm giaùc deã chòu hay khoù chòu nhö giaän döõ, sôï haõi, sung söôùng, ganh gheùt, thöông yeâu. Khi caùc caûm xuùc ñoù xuaát hieän thì tim ñaäp maïnh, phoåi thôû nhieàu, naêng löôïng trong ngöôøi gia taêng ñeå saün saøng cho hoaït ñoäng. Noùi khaùc ñi, heä thaàn kinh giao caûm bò aûnh höôûng töø caùc caûm xuùc cuûa chuùng ta thöôøng ngaøy.

Moät thanh nieân thaáy boùng daùng ngöôøi anh ta yeâu vöøa ñi qua thì tim anh ta ñaäp maïnh, phoåi gia taêng nhòp thôû, maét saùng leân! Sau ñoù, cô theå anh ta trôû laïi bình thöôøng do söï hoaït ñoäng cuûa heä thaàn kinh phoù giao caûm.

Söï phoái hôïp giöõa hai heä thaàn kinh giao caûm vaø phoù giao caûm taïo neân söï quaân bình toát ñeïp cho cô theå chuùng ta. Khi caàn, heä giao caûm laøm cho chuùng ta ñuû söùc maïnh ñeå haønh ñoäng. Sau ñoù, khi moïi söï yeân oån, heä thaàn kinh phoù giao caûm taïo ra söï bình thöôøng nhö tröôùc. Tuy nhieân, treân thöïc teá khoâng coù söï phoái hôïp toát ñeïp giöõa hai beân, neân ñöa ñeán keát quaû laø nhieàu beänh taät laøm cho chuùng ta khoå sôû nhö söï sôï haõi keùo daøi quaù laâu, söï giaän giöõ khoâng nguoâi ngoai töø thaùng naøy qua thaùng khaùc hoaëc söï aùm aûnh cuûa hình boùng ngöôøi yeâu laøm cho nhieàu thanh nieân trôû neân daät dôø.

Ngoaøi ra, nhöõng thay ñoåi trong ñôøi soáng, voâ thöôøng, nhö trong gia ñình coù ngöôøi qua ñôøi hay beänh taät, baát hoøa trong gia ñình ñöa ñeán ly dò, bò maát vieäc laøm, cöôùi hoûi, chuaån bò cho caùc leã löôïc, v.v... ñeàu laøm cho söï caêng thaúng (stress) gia taêng khi coäng nhieàu thöù laïi.

Theo hai nhaø nghieân cöùu Holmes vaø Rahe thì caùc söï caêng thaúng trong ñôøi soáng haøng ngaøy taïo ra bôûi söï thay ñoåi goàm ñuû moïi thöù maø hoï aán ñònh caùc trò soá nhö sau.

Caùc Bieán Coá Xaåy Ra vaø
Trò Soá Möùc Ñoä Caêng Thaúng Trong Ñôøi Soáng
(vôùi ñieåm cao nhaát laø 100 ñieåm)

Nhìn vaøo baûng lieät keâ treân, chuùng ta thaáy baát cöù moät bieán coá gì, moät söï thay ñoåi naøo trong ñôøi soáng, moät leã laïc quan troïng naøo trong naêm, nhöõng cuoäc taùi ngoä hay chia ly ñeàu taïo ra söï caêng thaúng nhieàu hay ít. Hai taâm lyù gia Holmes vaø Rahe nhaän thaáy neáu toång soá ñieåm caêng thaúng cuûa moät ngöôøi cao hôn 300 ñieåm trong moät naêm thì ngöôøi ñoù seõ bò beänh vì cô theå khoâng theå naøo chòu noãi aùp löïc quaù nhieàu ñoù.

Ñeå coù yù nieäm cuï theå hôn veà möùc ñoä caêng thaúng maø thaân taâm chuùng ta phaûi chòu ñöïng ñöa ñeán haäu quaû ra sao, chuùng ta coù theå noùi moät caùch giaûn dò nhö sau.

• Neáu soá ñieåm coäng laïi laø 150 thì söùc khoûe chuùng ta coù 30% thay ñoåi trong naêm tôùi.
• Neáu soá ñieåm coäng laïi laø 300 thì söùc khoûe chuùng ta coù 50% thay ñoåi trong naêm tôùi.
• Neáu soá ñieåm coäng laïi treân 300 thì söùc khoûe chuùng ta coù 80% thay ñoåi trong naêm tôùi.

Ñieàu treân noùi leân söï caàn thieát cuûa söï thöïc haønh moät phöông phaùp laøm cho söï caêng thaúng giaûm bôùt. Vaø chuùng ta bieát Nieäm Phaät vaø ngoài thôû thoaûi maùi laø moät phöông phaùp raát toát ñeå haï möùc ñoä caêng thaúng nôi taâm do caùc yù töôûng doàn daäp, nhöõng phaûn öùng vui buoàn, nhöõng bieán coá trong gia ñình hay ngoaøi xaõ hoäi. Moãi saùng chæ caàn ngoài nieäm Phaät 15 phuùt vaø thôû thoaûi maùi trong yeân laëng 15 phuùt roài aên ñieåm taâm. Buoåi toái sau khi duøng côm, ngoài yeân laëng nieäm Phaät vaø thôû thoaûi maùi tröôùc khi ñi nguû thì nhöõng söï khoù chòu, böïc boäi, caêng thaúng seõ tan daàn vaø coù ñöôïc giaác nguû bình an.

3. Cô Cheá Töï Veä

Söï caêng thaúng trong ñôøi soáng coù lieân quan ñeán nhöõng phaûn öùng nôi thaân vaø taâm chuùng ta. Theo baùc só Hans Selve thì ñeå ñoái phoù vôùi caùc aùp löïc trong ñôøi soáng haøng ngaøy, cô theå con ngöôøi phaûn öùng theo moät nguyeân taéc goïi laø Hoäi Chöùng Thích Nghi Toång Quaùt (General Adaptation Syndrome) qua ba giai ñoaïn nhö sau:

1. Phaûn öùng baùo ñoäng (alarm reaction): Cô theå chuùng ta taïo ra söï baùo ñoäng khi chuùng ta phaûi ñoái phoù vôùi moät vaán ñeà gì ñoù quan trong. Caùc chaát kích thích toá gia taêng trong maùu, nhö chaát adrenal cortial hormone, keøm theo vôùi nhöõng phaûn öùng nhöùc ñaàu, aên maát ngon vaø meät moûi. Caùc phuï huynh thöôøng thaáy trieäu chöùng naøy nôi con caùi khi caùc em saép söûa coù kyø thi quan troïng.
2. Giai ñoaïn ñoái khaùng (stage of resistance) : Neáu tình traïng caêng thaúng keùo daøi thì cô theå seõ phaûn öùng choáng laïi, chaám döùt caùc trieäu chöùng gaây ra bôûi giai ñoaïn noùi treân. Cô theå trôû laïi bình thöôøng vaø söùc khoûe coù theå gia taêng neáu nguyeân nhaân laøm cho tinh thaàn caêng thaúng khoâng coøn nöõa nhö muøa thi cöû ñaõ xong hoaëc quaân ñòch bao vaây caên cöù ruùt lui. Tuy nhieân, neáu tình theá khoâng coù gì thay ñoåi, nhö kyø thi vaãn tieáp tuïc keùo daøi hay quaân ñòch vaãn tieáp tuïc bao vaây thì phaûn öùng ñoái khaùng nôi cô theå yeáu daàn ñi ñeán tình traïng kieät söùc.
3. Giai ñoaïn kieät söùc (stage of exhaustion): Ñaây laø thôøi gian maø cô theå bò moøn moûi, nhieàu trieäu chöùng cuûa giai ñoaïn moät hay laø giai ñoaïn baùo ñoäng laïi xuaát hieän. Neáu tình traïng naøy keùo daøi thì chuùng ta seõ bò beänh taät vaø coù theå ñöa ñeán caùi cheát.

Thoâng thöôøng, söï caêng thaúng taïo neân caûm giaùc khoù chòu neân ít ngöôøi tröïc tieáp tieáp xuùc vôùi naêng löôïng naøy. Coù nhieàu söï caêng thaúng do hoaøn caûnh thaät söï phaùt sinh nhö caùc binh só bò ñòch quaân bao vaäy trong ñoàn laâu ngaøy hay vôï choàng xung ñoät nhau laâu daøi. Coù nhieàu tröôøng hôïp söï caêng thaúng xaûy ra laø vì coù söï xung ñoät noäi taâm hay laø söï traùi ngöôïc giöõa nhöõng ñieàu mình cho laø ñuùng vaø nhöõng ñieàu mình laøm thì khoâng ñuùng. Ñieàu ñoù taïo ra söï baát an.

Nhaø phaân taâm hoïc Sigmund Freud cho raèng ngöôøi ta thöôøng laøm cho thöïc teá (nhöõng gì thaät söï xaûy ra) meùo moù ñi ñeå töï mình baûo veä choáng laïi nhöõng söï xung ñoät ñau ñôùn trong loøng hay nhöõng lo laéng baát an. OÂng ta goïi ñoù laø cô cheá töï veä maø ñöùc Phaät thì goïi ñoù laø voâ minh, töï mình taïo ra moät caùi ngaõ roài phaûi duøng moïi caùch ñeå baûo veä caùi ngaõ voán khoâng coù thaät ñoù baèng moïi giaù.

Cô cheá töï veä giuùp cho ngöôøi ta taïm thôøi yeân oån khi ñoái dieän vôùi nhöõng hoaøn caûnh khoù khaên goàm coù:

1. Hôïp lyù hoaù (rationalization): Lyù luaän ñeå chöùng toû haønh ñoäng cuûa mình laø hôïp lyù. Caùch naøy laøm cho söï baát an bôùt ñi nhö thaáy mình ít traùch nhieäm trong vaán ñeà naøy (nhö em hoïc sinh huùt thuoác laù bieát laø ñoäc haïi nhöng töï traán an mình laø baïn beø ñeàu huùt thuoác) hoaëc laøm cho söï thaát voïng cuûa mình bôùt ñi baèng caùch cheâ bai (nhö moät ngöôøi bò thaát tình cheâ bai ngöôøi mình yeâu laø khoâng xöùng ñaùng cho tình yeâu cao quyù cuûa mình).
2. ÖÙc cheá (repression): Chaän moät yù töôûng, caûm xuùc hay moät kyù öùc khoâng cho xuaát hieän moät caùch voâ thöùc, töùc laø chính mình khoâng bieát mình laøm nhö vaäy.
3. Ñeø neùn (suppresion): Chaän moät yù töôûng hay kyù öùc moät caùch coù yù thöùc: Chính mình khoâng muoán nghó tôùi vaø duøng moät phöông phaùp naøo ñoù ñeå noù ñöøng xuaát hieän.
4. Chuyeån dòch (displacement): Höôùng ñeán moät ñoái töôïng khaùc deã daøng hôn. Nhö giaän oâng chuû veà nhaø la con. Giaän choàng lieäng roã ñöïng cheùn baùt! Taïi Trung Ñoâng, nhieàu ngöôøi soáng döôùi cheá ñoä ñoäc taøi aùp böùc, höôùng söï giaän döõ cuûa hoï vaøo moät nöôùc khaùc ñeå thuø haän!
5. Thaêng hoa (sublimation): Höôùng ñeán moät caùi gì cho laø cao ñeïp hôn ñeå chuyeån nguoàn naêng löôïng vaøo ñoù. Nhö moät ngöôøi coù con vöøa cheát, ñem heát khaû naêng giuùp cho ngöôøi voâ gia cö. Thaêng hoa thöôøng ñöôïc xem laø toát nhöng ñaây cuõng laø moät cô cheá töï veä vì giuùp cho ngöôøi ta traùnh khoâng ñoái dieän vôùi caûm xuùc thaät söï cuûa mình, hay noùi khaùc ñi, chaïy troán chính mình.
6. Phoùng chieáu (projection): Thaáy caùi xaáu cuûa mình nôi ngöôøi khaùc ñeå baøo chöõa cho mình. Moät ngöôøi coù tính cheâ bai chæ trích thì thaáy nhöõng ngöôøi chung quanh khoâng öa mình vaø hay chæ trích mình. Moät ngöôøi coù taùnh giaän hôøn thì thaáy ngöôøi khaùc hay khoù chòu vôùi mình maëc duø khoâng coù ñieàu ñoù.
7. Phaûn öùng ngöôïc (reaction formation): Nhö moät ngöôøi kyø thò laïi tích cöïc tham gia phong traøo choáng kyø thò vì yù töôûng kyø thò laøm cho hoï coù maëc caûm toäi loãi.

Ngoaøi nhöõng thöù treân, cô cheá töï veä coøn xöû duïng nhieàu thöù khaùc nöõa. Cô cheá töï veä giuùp cho ngöôøi ta bôùt aùp löïc khi traùnh neù khoûi phaûi ñoái dieän vôùi thöcï teá trong giai ñoaïn ngaén. Tuy nhieân neáu soáng laâu daøi vôùi chuùng thì cuoäc soáng trôû neân raát buoàn chaùn, khoâ khan vaø trôû thaønh maùy moùc, khoâng coù haïnh phuùc thaät söï vì taâm chuùng ta phaûi tieâu duøng quaù nhieàu naêng löôïng ñeå töï khoáng cheá mình, ñoàng thôøi coù theå ñöa ñeán beänh taät nguy haïi. Cho neân, duø söï caêng thaúng taïo ra aùp löïc raát khoù chòu, caùch giaûi quyeát hay nhaát laø chuùng ta nhìn thaúng vaán ñeà vaø giaûi quyeát: Bieát roõ raøng vaø chaân thaät veà caûm xuùc cuûa mình nhö giaän döõ, lo laéng khi bò maát vieäc, thay vì ñoå loãi cho haõng ñoái xöû teä baïc hay laø bò ngöôøi ta ganh gheùt.

Do ñoù, chuùng ta thaáy nôi ñaây söï maàu nhieäm cuûa söï thöïc haønh nieäm Phaät vaø ngoài thoaûi maùi: Giuùp taâm laéng dòu vaø thaáy roõ caùc yù töôûng, caùc ham muoán, caùc caûm xuùc cuûa mình ñeán roài ñi, khoâng coá ñònh, tuøy theo hoaøn caûnh maø daáy khôûi roài bieán ñi. Noùi khaùc ñi, khoâng caàn traùnh neù maø nhìn thaáu suoát taùnh chaát cuûa chuùng voán voâ thöôøng, voâ ngaõ hay roãng laëng thì töï chuùng chuyeån thaønh nguoàn naêng löôïng trong laønh.

Vaäy voâ ngaõ coù lôïi ích gì trong cuoäc soáng haøng ngaøy? Khi chuùng ta thaáu suoát ñöôïc caùc yù töôûng, caùc caûm giaùc, caùc taâm tö vui buoàn, thöông gheùt, nhöng ñieàu mình thaáy nghe xuaát hieän roài bieán ñi lieân tieáp vaø khoâng dính maéc vaøo chuùng thì taâm chuùng ta trôû neân trong saùng, beùn nhaïy, tænh thöùc, thoaûi maùi, an vui. Nguoàn naêng löôïng nôi ta khoâng bò tieâu hao bôûi nhöõng xung ñoät öa gheùt keùo daøi trong loøng neân luùc naøo cuõng traøn ñaày, maïnh meõ. Khi nguoàn naêng löôïng traøn ñaày thì söùc maïnh thaân vaø taâm gia taêng, söï thoâng minh, beùn nhaäy, tænh thöùc, thaáy bieát chaân thaät gia taêng. Cuøng moät luùc, nieàm vui söôùng töï nhieân traøn ngaäp thaân vaø taâm. Noùi khaùc ñi, khi caùi ngaõ töï tan bieán thì taâm chaân thaät hay taâm Phaät coù maët traøn ñaày vaø toûa chieáu. Taâm ñoù chöùa ñöïng moät nguoàn naêng löïc maïnh meõ (duõng), söï thaáy bieát chaân thaät roõ raøng (trí tueä), nieàm haïnh phuùc bao la vaø loøng thöông yeâu röïc rôõ (töø bi). Taâm Phaät thaáy bieát roõ raøng, chaân thaät moät caùch tröïc tieáp khoâng qua caùi "ngaõ" neân nhìn thaáy thaáu suoát vaø roõ raøng moïi vaán ñeà (chaùnh kieán), töø ñoù suy nghó ñuùng (chaùnh tö duy), ñöa ñeán lôøi noùi chaân thaät (chaùnh ngöõ), haønh ñoäng ñuùng vaø toát (chaùnh nghieäp), laøm vieäc toát ñeïp (chaùnh maïng), sieâng naêng laøm ñieàu laønh (chaùnh tinh taán), coù söï chuù taâm thoaûi maùi laâu beàn (chaùnh nieäm) vaø taâm vöõng chaõi, thaûnh thôi (chaùnh ñònh).

4. Taäp Thôû Baèng Buïng

Chuùng ta ñaõ thöïc haønh phoái hôïp nieäm Phaät vôùi hôi thôû. Giôø ñaây chuùng ta tieán theâm moät böôùc taäp thôû baèng buïng hay vuøng ñan ñieàn ñeå gia taêng söï buoâng thö töùc laø gia taêng chaùnh nieäm vaø an laïc.

Nhöõng ngöôøi taäp khí coâng, voõ coâng hay thieàn thöôøng ñöôïc höôùng daãn thôû baèng buïng hay ñan ñieàn. Töø choã roán xuoáng phía döôùi ñoä hai loùng tay troû coù moät ñieåm goïi laø huyeät khí haûi hay bieån naêng löôïng. Thôû baèng buïng giuùp gia taêng söùc maïnh thaân theå vaø tinh thaàn. Caùch thôû giaûn dò: Thôû vaøo buïng phình ra (phoàng), thôû ra buïng xeïp xuoáng (xeïp), ngöôïc laïi vôùi caùc thôû thöôøng laø thôû vaøo thì buïng xeïp thôû ra thì buïng phình.

Khi thôû baèng buïng thì chuùng ta ñöa söï chuù yù thoaûi maùi vaøo vuøng ñan ñieàn neân boä naõo khoâng bò kích ñoäng, do ñoù söï thö giaûn choùng xuaát hieän vaø caùc yù töôûng cuõng vaéng daàn trong taâm.

Ñeå baét ñaàu, chuùng ta ngoài thoaûi maùi treân gheá hay naèm cuõng ñöôïc, uùp baøn tay treân vuøng roán, roài baét ñaàu taäp thôû.

• Thôû vaøo ñöa baøn tay ra phía ngoaøi vaø noùi thaàm "phoàng".
• Thôû ra eùp baøy tay vaøo phía trong vaø noùi thaàm "xeïp".

Ban ñaàu thôû 5 phuùt, sau taêng leân 10 phuùt, roài 15 phuùt. Sau ñoù taêng leân 1 giôø hay hôn. Khi ñaõ thôû quen baèng buïng thì buïng töï ñoäng phoàng leân vaø xeïp xuoáng khi chuùng ta thôû vaøo vaø thôû ra. Thôû baèng buïng laø phöông phaùp deã daøng nhaát ñeå bieát veà thaân vaø caûm giaùc (nieäm thaân vaø nieäm thoï), laøm cho trí oùc chuùng ta thanh thaûn, saùng suoát, loøng an vui vaø thaân theå thoaûi maùi.

Sau khi taäp thôû buïng thaønh coâng, phoái hôïp hôi thôû vôùi lôøi nieäm Phaät: Thôû vaøo nieäm "Nam Moâ A"; thôû ra nieâm "Di Ñaø Phaät", theo lôøi haùt töø maùy trong khoaûng 15 ñeán 20 phuùt. Sau ñoù ngoài thôû thoaûi maùi vaø bieát hôi thôû vaøo, hôi thôû ra.

Neáu coù thì giôø khaùc trong ngaøy, thöïc haønh ñi boä vaø thôû baèng buïng. Khi thôû vaøo ñeám thaàm soá böôùc chaân böôùc tôùi "moät, hai, ba", khi thôû ra ñeám thaàm "moät, hai, ba" theo böôùc chaân böôùc tôùi. Ñi boä vaø thôû 15 phuùt thì nghæ ngôi.

Thöïc ra, ngoài thôû vaø ñi boä nhö theá laø caùch nghæ ngôi toát nhaát. Moãi ngaøy thöïc haønh hai laàn, moät laàn ngoài treân gheá vaø moät laàn ñi boä. Moät tuaàn thöïc haønh 5 ngaøy vaø töï löôïng giaù ñeå xem mình laøm coù ñuùng khoâng vaø ñöôïc moãi laàn bao nhieâu phuùt. Caùch hay nhaát laø moãi ngaøy trong 5 ngaøy, ta ghi laïi ñaõ ngoài thôû baèng buïng bao nhieâu phuùt (tieâu chuaån 10 phuùt), ñaõ ñi boä thôû baèng buïng bao nhieâu phuùt (tieâu chuaån 15 phuùt), neáu khoâng thöïc haønh thì ghi soá khoâng (zero). Nhôø vieäc ghi laïi naøy, moãi tuaàn khi töï kieåm ñieåm, ta seõ quyeát taâm hôn. Cuoái chöông naøy coù moät maãu ghi cheùp ta coù theå baét chöôùc.

Sau khi taäp thôû baèng buïng thuaàn thuïc, ta phoái hôïp nhòp nhaøng vôùi lôøi nieäm Phaät phaùt ra töø maùy nghe cho thoaûi maùi: thôû vaøo laø "Nam Moâ A", thôû ra laø "Di Ñaø Phaät". Sau khi thöïc haønh quen thì baát cöù nôi naøo chuùng ta cuõng coù theå coù theå hoaëc töï nieäm thaàm, hoaëc theo tieáng haùt töø maùy phaùt ra maø ta ñaõ nghe vaø thuoäc loøng nhòp ñoä.

Chuùng ta laáy ñoä daøi cuûa lôøi nieäm Phaät laøm caên baûn cho hôi thôû vaøo vaø hôi thôû ra: Thôû vaøo "Nam Moâ A", thôû ra "Di Ñaø Phaät". Coù ñi chaäm hay ñi mau thì vaãn thôû vaøo vaø ra thoaûi maùi theo söï phoái hôïp hôi thôû vaø lôøi nieäm treân. Khi chuùng ta thöïc haønh nhö treân thì nhöõng caûm giaùc an laïc seõ xuaát hieän nhanh choùng vaø beàn vöõng.